Ik mis het theater. Ik mis de geur van een voorstelling. Ik mis het pluche, het bier, het geroezemoes in de foyer. De spanning voordat we starten, het puntje van de stoel, het licht en het donker en de ontlading als het klaar is.
Mijn digitale festivalervaring begint met een soap die 300 km per uur gaat. Seksisme en complimenten, waar ligt de grens. We mogen niets meer zeggen, het is maar een grapje toch? Tolerantie, maar met een kanttekening. Ik zie een herkenbaar tafereel aan een keukentafel. Flessen bier en totale openheid waar je soms achtersten van tongen te zien krijgt die je liever nooit had gezien. Terwijl er constant woorden zijn, schieten ze ook constant te kort. Twee mensen stormen van tafel, een derde ruimt glazen tot de bodem op. Alles wat zo open en bloot op tafel lag, wordt beetje bij beetje weer weggepoetst.
‘Ik zou willen dat ik een zeepaardje was.’
Een zin die boekdelen spreekt. Een verlangen naar een andere biologie, baas in eigen mannenbuik. Het stuk Vrucht van Suzanne Vissers wakkert mijn fascinatie voor zeepaardjes aan. Het zeepaardje gooit biologisch determinisme overboord en bewijst dat gender niet bepaald wordt door het lichaam waar we in geboren worden:
‘De voortplanting van zeepaardjes is opmerkelijk. De ontwikkeling van de eieren gebeurt namelijk in een broedbuidel op de buik van het mannetje. Voor de paring wordt een uitgebreide paringsdans gemaakt waarbij ook de kleuren vaak veranderen. Het vrouwtje brengt tijdens de paring, waarbij de staarten van een koppel verstrengeld zijn, de eicellen in kleine aantallen tegelijk in de buidel, waarna het mannetje ze bevrucht met zijn zaad. Het mannetje beschermt de embryo’s in de buik tot deze zelfstandig kunnen leven waarna ze de buidel verlaten.’ (wikipedia)
Als hij een zeepaardje was, wist hij het wel, dan had hij de controle, dan zou hij bepalen. In sneltreinvaart vliegt extreem en beklemmend gedachtegoed over de tafel waar alleen nog wat treurige koeken op staan. In de voorstelling van Suzanne Vissers speelt de male gaze de hoofdrol, die de vrouw passief en tot een object maakt.
De vrouw zorgt ervoor dat de mensheid uitsterft omdat ze wil werken, en als ze dan zwanger wordt, laat haar dan vooral niet vóór de heilige driemaandengrens mensen lastig vallen met het heugelijke nieuws. Wat ze ook lijkt te zeggen, alles staat in dienst van de mannelijke tegenspelers en hun verlangens. Mannen die constante controle houden, zelfs in hun ongecontroleerdheid waarin zij zichzelf, en hun meningen, in verschillende vormen opdringen.
Zodra heel even de paniek van het verliezen van de controle bij de mannen de overhand neemt, komt er naast lege woorden wat ruimte voor reflectie en emotie. Heel even maar, want verman je! En fuck je mannentranen! Er gebeurt veel in de stilte en ik kan alleen maar denken aan dat zeepaardje.
Met een klik op de knop zit ik in de volgende zaal en schuif aan bij de voorstelling Met dank aan alle mannen in mijn leven van Sophie Stravens, waarin ze als een gedesillusioneerde Disneyprinses de mannen in haar leven bezingt, er een crash course liefde doorheen jaagt – lees vooral de PDF – en verschillende verhalen in dertig minuten in elkaar vlecht.
Het idee van liefde begint voor Stravens bij opa en oma, op apps ziet ze mannen op motoren, mannen met tongen uit hun mond, naakte mannen en mannen met vissen, terug naar opa en oma, door naar de tweeling van Manhattan en voordat ik het doorheb, roep ik hardop drie keer CLITORIS [KLIE·too·ris].
Opa bedankt, papa bedankt. O, en Thierry Baudet bedankt voor het bevestigen van de noodzaak van feminisme. ‘Hij fluit dus ik besta’, dacht Aphrodite misschien nog, maar Sophie wil met een gestrekt been door glazen plafonds. Cynisch blijft ze wel en Disney krijgt vanavond een donker randje.
In het laatste stuk duikt Tg Signum met 2000 Stukjes Puzzel vol de abstractie in, en beweegt al shapeshiftend door de tijd. Gender bestaat niet en is een constructie. In de woorden van Tg Stignum ‘bestaat onze identiteit uit duizenden stukjes die samen een persoon puzzelen’. De combinaties van sommige stukjes zijn echter zo hardnekkig geïmplementeerd in onze systemen, dat er hard moet worden gevochten voor andere puzzels. 2000 Stukjes Puzzel laat ons de andere samenstellingen zien, veegt harde lijnen weg en breekt met vastgeroeste ideeën over gender en identiteit.
Ik mis de uitwisseling van blikken, dit stuk vliegt alle kanten op. Het gaat van club scene naar Poolse monoloog, van musical naar gebarentaal en bellenblaas. Door de boxen van mijn laptop beukt ‘Jaya Sita Ram’, een mantra waarin Ram staat voor het mannelijke, Sita voor het vrouwelijke en ze samen, in herhaling, staan voor een ideale vorm van vereniging. Man en vrouw, en alles daarbuiten en daarbinnen.
Terwijl het stuk langzaam doortransformeert naar een zeepaardjesdans, de rollen omdraait en naar het einde toewerkt, probeer ik de schminck van de acteurs te ruiken, de trilling van de muziek te voelen. Ik knip het licht aan, trek een biertje open en fantaseer over een toekomst waarin we allemaal een zeepaardje kunnen zijn.
Dit essay werd geschreven door Sandy Seifert in opdracht van Delft Fringe Festival & werd begeleid door Domein voor Kunstkritiek. Deze duurzame samenwerking legt een verbinding tussen jonge getalenteerde schrijvers en makers. Lees er hier meer over. Beeld Vrucht door: copyright Erwin van Tongeren.
