Het pilot-project De Reflector was een samenwerkingsproject van Festival Cement met het Domein voor Kunstkritiek waarin zij op zoek gingen naar een duurzame manier van kunstbeschouwing en de talentontwikkeling van jonge makers wilden verbinden aan de ontwikkeling van jonge critici. Jonge makers moeten in hun werkpraktijk nog leren om te gaan met media en de oordelende pen van de criticus in het bijzonder. Jonge critici hobbelen nog van het ene slechtbetaalde schrijfklusje naar het volgende blog en moeten veelal zonder vaste structuren en mentoren hun schrijfstem zien te ontwikkelen. Met De Reflector bieden we iets wat in onze click-and-buywereld niet of nauwelijks bestaat: de tijd, de rust, de ruimte en de professionele begeleiding voor de maker en de criticus om elkaar gedurende een langere periode dan die ene première-avond te volgen en elkaars werk van begin tot eind te leren kennen.

Voor de maker
We organiseerden een nieuwe, kritische stem voor de maker. De jonge maker heeft zijn zelf samengestelde team om zich heen van dramaturg, artistiek coach, performers en anderen, maar de stem van de criticus is een andere, onafhankelijke stem die ongecensureerde reflectie op het werk biedt. Doordat we elke maker voor minimaal een jaar aan een criticus koppelden werd er geschreven over meer dan het eindproduct (de uiteindelijke voorstelling) en werd er gereflecteerd op maakprocessen en de ontwikkeling van een maker.

Voor de criticus
Kunstkritiek staat in Nederland synoniem voor ‘recensies’, ‘het oordeel’, ‘de sterren/de ballen.’ Het is een veel te beperkende bril om naar het vakgebied te krijgen. Kunstkritiek denkt hardop na, over kijken en voelen, tijdgeest en traditie. Kunstkritiek spreekt aan. Het werk van de kunstcriticus bevraagt en verbindt. Het neemt daarmee een belangrijke plek in, in de ontwikkeling van het kunstwerk. Het maakt het werk beschikbaar buiten het theater, de tentoonstellingsruimte of de filmzaal. Met tijd, aandacht en goede begeleiding kan iedere criticus-in-spé, ja, iedere kunstkijker, in grotere lijnen leren denken en een eigen stem vinden. En met die stem een onmisbare bijdrage leveren aan een zinvol, inclusief gesprek. Met dit project willen we zorgen dat die tijd, aandacht en goede begeleiding er komen.

Start 2021
In 2021 startten we met het koppelen van 2 makers aan 2 critici aan 2 mentoren voor de periode van 1 kalenderjaar. De makers deelden in hun maakprocessen, de critici deelden in hun notities. In 4 werksessies werd onder leiding van de mentoren toegewerkt naar 2 eindessays voor 2 relevante kunstplatforms. Daarnaast deed het Domein verslag van de bevindingen, hobbels en uitkomsten in deze vrij unieke slow journalism vorm van koppeling van maker en criticus.

Beeld & kleine spoiler: Future Zen Garden van Bram van Helden.