Alles is taal

Chalkroom, copyright Laurie Anderson

Je zweeft door een pikzwarte ruimte richting een wit verlichte deurpost. Onder je bevindt zich een diepe afgrond. Als je door de deur heen bent, word je plots omgeven door een zwerm van letters. Zo begint Chalkroom, een virtual reality-installatie van kunstenaars Laurie Anderson en Hsin-Chien Huang.

Een ‘bibliotheek van verhalen’ noemt Anderson Chalkroom in een interview. Eerst lijkt het meer op een opeenstapeling zwarte dozen, waar je doorheen beweegt met twee joysticks en een keuzemenu met opties als ‘cloud’ en ‘tree’. Maar als je aan het donker gewend bent, zie je dat de muren waarlangs je loopt volgeschreven staan met krijt.

Ondertussen hoor je Anderson zinnen als ‘and you realize: things are made of words’ fluisteren. Dat is precies wat Chalkroom is: een herinnering aan dat alles uit taal bestaat. Taal die je moet leren, laat een ruimte met kinderlijke hanenpoten en een polonaise dansend schoolklasje op de muren zien. Taal is ook scheppend, merk je in een ruimte waar je verhalen op de wanden mag schrijven. En taal is manipuleerbaar, ervaar je wanneer je joysticks ineens bordenwissers zijn.

In de ruimte ‘dog’ sta je voor een enorme afbeelding van Andersons overleden hond Lolabelle. Dichterbij zie je dat de hond opgebouwd is uit woorden. De herinnering barst als een zeepbel uit elkaar: een confrontatie met het feit dat er altijd een talige kloof zit tussen een ervaring en onze herinnering daaraan. Zo ook in de ruimte waar het overlijden van Andersons vader telkens in dezelfde zinnen op de muur beschreven wordt: kan er meer overblijven van een herinnering dan de woorden waarmee we ze doorvertellen?

Dat alles uit taal bestaat is geen originele gedachte, maar de manier waarop dit idee gebracht wordt is dat wél: Anderson benadrukt dat niemand dezelfde ervaring heeft in Chalkroom. Ieder bezoek is uniek, omdat je individuele bewegingen bepaalde geluidsfragmenten en beelden activeren. Het is uiteindelijk aan jou of je voor een krijtje of een bordenwisser kiest.